تاریخ ترجمه مملو از عرفان، افسانه و نظریات است و احتمالاً راهی برای دانستن اینکه حق با کدام است؛ وجود ندارد.
اگر کتابخانه بزرگ اسکندریه در مصر نمیسوخت، ممکن بود هنوز فرصتی برای پاسخ به این سؤالات داشته باشیم، اما از آنجایی که این نیز یک افسانه است (و هنوز راهی برای سفر به گذشته وجود ندارد) نمیتوان به این سوال پاسخ درستی داد که حق با کدام است و گفته کدام یک منطقیتر است.
ممکن است فکر کنید که با نوعی خلاصه از تاریخها، نامها و حقایق خاص روبرو خواهید شد.
اما حقیقت این است که تاریخ ترجمه با تاریخ رشتههای دیگر که ممکن است فکرش را بکنید بسیار متفاوت است.
در این مقاله ما سعی خواهیم کرد منشأ ترجمه را به یاد بیاوریم، و راهی را ارائه دهیم تا در مورد اهمیت ترجمه صحبت کرده و سعی کنیم نام کسانی را که اثر خود را در این علم به یادگار گذاشتند، به یاد بیاوریم.
اولین ترجمهها در تاریخ ترجمه
اعتقاد بر این است که ترجمه جایی در منطقه بین النهرین، آناتولی و مصر متولد شده است، با برخی نظریههای متناقض در میان مترجمان در مورد منطقه دقیقی که اولین ترجمه در آن انجام شده است.
بیایید به بحث برانگیزترین سؤالات در مورد تاریخ ترجمه پاسخ دهیم تا نظریههای مختلفی که در نظر گرفته میشوند بررسی شده و همه چیز به طور دقیق روشن شود:
اولین ترجمه تاریخ چه بود؟
یکی از نظریههای پذیرفته شده بیان میکند که اولین ترجمه شناخته شده شعری به نام حماسه گیلگمش است که در اصل به زبان سومری نوشته شده و به زبانهای مختلف آسیایی ترجمه شده است.
فرضیه دیگری که به طور گسترده پذیرفته شده است، میگوید که سنگ روزتا، “سنگ مصر باستانی که با حکمی در ممفیس در سال 196 قبل از میلاد صادر شد”، اولین قطعه ترجمه بود.
اگرچه این نظریهها با یکدیگر تناقض دارند، اما میتوان گفت که اولین تأملات در مورد رشته ترجمه به بیش از 2000 سال قبل باز میگردد.
از آن دوره، این کتاب در طول زمان تکامل یافته است و در نهایت به ترجمه تبدیل شده است که ما امروز آن را درک میکنیم.
کتاب پرترجمه تاریخ کدام است؟
اگرچه دانستن دقیق آن دشوار است، اما کتاب انجیل در تاریخ ترجمه به عنوان کتابی در نظر گرفته میشود که به دفعات زیادی ترجمه شده است. و با فاصله کمی از آن، قرآن قرار میگیرد.
این فرضیه احتمالاً درست است، زیرا بیشتر کتابهای مذهبی به سرعت به بسیاری از زبانها ترجمه میشوند تا ایدههای خود را در سریعترین زمان ممکن منتشر کنند.
اولین دستهبندی ترجمه کدام است؟
در طول دستهبندی ترجمه تغییر کرد و چندین دستهبندی میتوان نام برد.
اما دو نوع اول ترجمه همانهایی بودند که سنت جروم از آنها نام برد.
او قبلاً بین ترجمه غیرمذهبی و ترجمه مذهبی، تمایز قائل شده بود.
اولین مترجم تاریخ ترجمه، چه کسی بود؟
اولین مترجمان احتمالاً در مناطق بینالنهرین، آناتولی و مصر بودهاند، اما هویت آنها به طور دقیق مشخص نیست.
از آنجایی که پاسخ بهتری وجود ندارد، میتوان گفت: اولین مترجم رسمی که هویت و کار او شناخته شده است، سنت جروم بود که در حدود سال 400 پس از میلاد انجیل را از عبری و یونانی به لاتین ترجمه کرد.
چند حقیقت کلیدی تاریخ ترجمه
حقایقی در تاریخ ترجمه وجود دارند که شاید بعضی از آنها را حتی ندانید. در این مقاله آنها را بازگو میکنیم تا بتوانید بیشتر با ترجمه و تاریخی که بر آن گذشته آشنا شوید.
قرن 12 و 13 – مدرسه مترجمان “تولدو”
مکتب مترجمان تولدو، گروهی از دانشمندانی است که در قرن دوازدهم و سیزدهم در شهر تولدو (اسپانیا) با هم کار کردند.
این مرکز به عنوان اولین مرکز فرهنگ چندزبانه به شمار میرفت و به عنوان اولین مدرسه مترجمان و مرکز اصلی ترجمه در اروپا از اهمیت زیادی برخوردار بود.
آنها بسیاری از آثار فلسفی و علمی را از عربی کلاسیک عمدتاً به لاتین و همچنین به زبان های دیگر ترجمه کردند.
نقش مدرسه مترجمان تولدو برای گسترش و توسعه دانش و فرهنگ علمی در میان اروپا حیاتی بود.
ساخت چاپخانه و رشد تصاعدی ترجمه
یکی از مهمترین اتفاقات تاریخ ترجمه، کشف و ورود چاپخانه بود. تعداد خوانندگان و در نتیجه مشاغل ترجمه به طور قابل توجهی افزایش یافت.
چاپخانه به نوشتن و ترجمه رونق تازهای بخشید، زیرا برای دستیابی به تعداد بیشتری از خوانندگان، ترجمه بیشتری لازم بود.
خوانندگان عمدتاً از زبانهای مختلف از ریشه رومی یا ژرمنی، حتی از باستانترین زبانهای جهان مانند یونانی، لاتین، آرامی، عبری یا دیگران بیاطلاع بودند و برای دسترسی به کتاب، ترجمه ضروری بود.
دیدگاه ترجمه در قرن هجدهم
در طول قرن هجدهم قواعد ترجمه منطقیتر میشود. در همین قرن است که ترجمه کلمه به کلمه کنار گذاشته شده و ترجمه به صورت عبارت، تثبیت میشود.
قرن بیستم؛ عصر ترجمه
ما دوباره با یک انقلاب بسیار مهم در دنیای ترجمه و تاریخ ترجمه روبرو می شویم: دو جنگ جهانی و تولد سازمانهای بین المللی بزرگ (سازمان ملل متحد، یونسکو و اتحادیه اروپا)، آنچه که انگیزه نیاز به مترجمان حرفهای است.
در این دوره فنآوریهای جدید ظاهر میشوند و البته، حجم وسیعی از مهاجرت و اتحادها امکان ظهور روشهای ترجمه جدید را فراهم میکند.
نیاز به ارتباط بین کشورها اوج میگیرد و در نتیجه زمانی است که چندین انجمن مترجم در اروپا و در کشورهایی مانند آلمان و فرانسه و چندین کشور دیگر پدید می آیند.