یکی از اصول ترجمه خوب که در واقع اولین اصل به حساب می آید این است که نیاز نیست یک متن را کلمه به کلمه ترجمه کنید بلکه باید جملات را در نظر بگیرید و یا اگر چندین جمله وجود دارد که در کنار هم یه مفهوم ساده را بیان می کنند بهتر است به جای ترجمه تمام جملات همان مفهوم را بیان کنید تا برای خواننده راحت تر قابل فهم باشد.
از دیگر قواعد ترجمه که بسیار باید به آن توجه شود این است که باید به متن تسلط کافی داشته باشید.
پس بد نیست که پیش از ترجمه یک نگاه کلی به متن داشته باشید. همچنین مهم است که بتوانید اصطلاحات را به خوبی منتقل کنید به همین دلیل تسلط به قواعد زبانی زبان مبدا و مقصد بسیار اهمیت دارد.
در این مقاله خواهید خواند:
- تغییر معنی کلمه در متن های مختلف
- توجه به ضرب المثل ها یکی از اصول ترجمه خوب
- اصل مهم در ترجمه کتاب
- زمان فعل ها را جابه جا نکنید
- حفظ لحن متن اصلی دیگر از اصول ترجمه خوب
- داشتن دایره واژگان وسیع یک امتیاز مثبت
- کلام آخر در باب اصول ترجمه خوب
تغییر معنی کلمه در متن های مختلف
حواستان باشد که ممکن است یک کلمه در تمام متن ها یک معنی نداشته باشد. پس باید به تمام معانی یک کلمه اشراف کامل داشته باشید تا دچار اشتباه نشوید.
یک مثال ساده، کلمه Fine :
در جمله: I’m fine به معنای “خوب” به کار می رود. اما همین کلمه در جمله: You have to pay fine for dropping cigarette in public places به معنای “جریمه” است.
توجه به ضرب المثل ها یکی از اصول ترجمه خوب
برای ترجمه ضرب المثل ها و اصطلاحات “Idioms” مهم است که به زبان مبدا و مقصد به اندازه کافی اشراف داشته باشید. در ترجمه اصطلاحات و ضرب المثل ها دیگر رساندن مفهوم از طریق ترجمه یک جمله امکان پذیر نیست.
به عنوان مثال: One swallow doesn’t make a summer که می توان اینطور معنی کرد ” با یک گل بهار نمی شود”
گاهی هم اصطلاحات جدیدی وارد یک زبان می شود و این مهم است که اطلاعات زبانی (فرهنگ زبان) شما به عنوان یک مترجم همیشه به روز باشد و اطلاعات کافی و درستی از زبان مبدا و مقصد داشته باشید.
اصل مهم در ترجمه کتاب
یکی از اصول ترجمه خوب در ترجمه کتاب این است که با حفظ امانتداری و حفظ لحن نویسنده باید از ترجمه تحت اللفظی پرهیز کنید. ترجمه کلمه به کلمه و تحت اللفظی شکلی مصنوعی و ماشینی به ترجمه می دهد.
از طرفی دیگر در هنگام ترجمه و بازنویسی باید حواستان باشد که چیزی به متن اضافه نکنید. مترجم تنها زمانی می تواند به مقدار کم (در حدود پنج درصد) چیزی به نوشته اضافه کند که برای کمک به فهم بهتر خواننده باشد.
زمان فعل ها را جابه جا نکنید
پیش از این نیز گفته شد که از اصول ترجمه خوب داشتن تسلط کافی به دستور زبان مبدا و مقصد است.
بسیار مهم است که به هنگام ترجمه زمان فعل ها را رعایت کنید. بد نیست که ابتدا متن را یک بار بخوانید تا دستتان بیاید که زمان جملات “حال، گذشته یا آینده” است.
چیز دیگری که در اصول ترجمه خوب باید به آن توجه کنید این است که فعل و فاعل را در جای مناسب قرار دهید. به عنوان مثال در زبان انگلیسی فعل در ابتدای جمله است اما در برگردان آن به فارسی باید فعل را در انتهای جمله قرار دهید.
حفظ لحن متن یک اصلی دیگر از اصول ترجمه خوب
بالاتر در ترجمه کتاب درباره حفظ لحن گفتیم. برای واضح تر شدن بد نیست بگوییم که منظور از حفظ لحن چیست؟
نویسنده ممکن است در متن مقاله خود و یا کتابش از لحن عامیانه استفاده کرده باشد، در اینجا شما هم باید به هنگام برگرداندن آن همین لحن را حفظ کنید و آن را مثلا تبدیل به لحن کتابی نکنید.
داشتن دایره واژگان وسیع یک امتیاز مثبت
یکی از اصولی که باید به آن توجه کنید این است که هر روز بر دایره واژگانی که بلد هستید چیزی اضافه کنید. این گسترش دایره واژگان هم شامل زبان مبدا می شود و هم زبان مقصد.
کلام آخر در باب اصول ترجمه خوب
- اگر مترجم تازه کار هستید از گرفتن سفارشاتی که متن سنگین و سخت دارد پرهیز کنید.
- سعی کنید متن را چند بار بخوانید تا بر روی آن تسلط کافی پیدا کنید.
- هر روز برای تمرین متنی را پیدا کنید و برای خودتان ترجمه کنید.
- سعی کنید یک زمینه خاص انتخاب کنید و در آن تسلط کافی پیدا کنید.
- باز هم فراموش نکنید که اصل مهم در اصول ترجمه خوب مسلط بودن به زبان مبدا و مقصد است.
