ترم‌ها و اصطلاحات تازه در ترجمه
نیازی به یادآوری نیست که همه مفهوم‌ها در همه زبان‌ها «استعداد کج فهمیده‌شدن» دارند و این کج فهمی‌ها را نمی‌توان گناه کسانی دانست که بنا به بنیاد دستگاه اندیشگی خود و برای رساندن معناهای تازه در آن ترم‌های تازه‌ای برای مفهوم‌های تازه خود می‌آورند.
سه زبان پیشاهنگ در ترجمه و مدرنیته
رویکرد مفهوم زبان‌باز در اساس به رابطه زبان با مدرنیت (modernity) است.نگرشی‌ست به این‌که زبان‌های جهان مدرن و در مرتبه نخست سه زبان پیشاهنگ آن یعنی انگلیسی، فرانسه و آلمانی بنا به نیازهای زبانی برآمده از انقلاب‌علمی و انقلاب صنعتی و تمامی دگر‌گشت‌های مادی و معنوی در شکل زندگی انسان نسبت به جهان‌های پیشامدرن چه‌گونه از دایره کمابیش بسته زبان طبیعی و ادبی که یکسره وابسته به سنت‌ها و عادت‌های زبانی‌اند پای بیرون نهاده و در طول دو سه قرن اخیر میدان واژگان و مفهوم‌های خود را در مقیاس ده‌ها هزار واژه تازه گسترش داده‌اند. همچنین بنا به نیازها و نوآوری‌ها در جهان مدرن سبک‌های نگارشی گوناگون و تازه‌ای در پیش گرفته‌اند.
شگردهای مدرن‌گرایی در ترجمه از سه زبان فرانسوی، آلمانی و انگلیسی
در کتاب زبان‌باز کوشیده‌ام نشان دهم که این انقلاب زبانی در زبان انگلیسی همچنین فرانسه و آلمانی به‌دست پیشاهنگان مدرن‌گری جهان با چه شگردها و مابه‌هایی پدید آمده است و چه‌گونه با جهان‌گستری شکا زندگی و علم و تکنولوژی مدرن این‌گونه رفتار زبانی جهان‌روا (universal) شده است.مفهوم«زبان‌باز» بر فهمی علمی و فلسفی از زبان و جامعه و تاریخ و روابط‌شان در جهان مدرن تکیه دارد و مفهمومی نیست که به هیچ‌کس جواز کار بی‌منطق و خودسرانه از سر نادانی و بی‌سوادی بدهد. و اگر کسانی به دست‌آویز آن یا خودسرانه چنین کارهایی می‌کنند گناه از خودشان است و البته از جامعه‌ای که ساختمان و سازمان اداری دانشگاه را دارد اما فرهنگ آن در پروردن مردم دانش‌پژوه و دارای توانایی اندیشه‌ورزی ناتوان است جز این چیزی برنمی‌آید.
مترجم یا دانش‌پژوه
مترجم و نویسنده باید دانش‌پژوه و اندیشه‌ورز باشد وگرنه همین بساطی می‌شود که اشاره کردید. اما من به نسل جوان‌مان چندان بدبین نیستم به‌رغم همه‌ی چیزهای بد و ناخوشایند و دل‌آشوب در محیط اجتماعی‌مان و کم‌وکاستی‌های فراوان در هر زمینه‌ای از خلال مجله‌هایی که از ایران به دستم می‌رسد جنب‌وجوش و جویندگی سرزنده‌ای در میان کسان و گروه‌هایی از جوانان‌مان به‌ویژه خانم‌ها می‌بینم که می‌تواند مایه امیدواری برای آینده آن جامعه باشد البته اگر دیگر عامل‌ها هم به پایداری و پرورش آن یاری کند.
