سبک نویسنده و سبک مترجم
در این مقاله نویسنده مدعی است که مسئله اساسی و ابدی عمل ترجمه، آموزش ترجمه و نقد ترجمه، اعم از ادبی و غیرادبی، سبک است. نویسنده با فرض اینکه تعادل مطلوب میان متن مبدأ و متن مقصد تعادلی است که در بالاترین سطح ممکن بین دو متن یعنی سطح سبک برقرار میشود؛ نخست تعریفی از سبک ارائه میدهد و سپس به بحث درباره این سؤال میپردازد که چگونه میتوان، با شرط نسبیت، دوگانگی اجتنابناپذیر بین سبک نویسنده و سبک مترجم را رفع کرد.
در پاسخ به این سؤال نویسنده استدلال میکند که سبک هر نویسنده فقط در زبانی که متن به آن نوشته شده قابل ارزیابی است و لذا نه میتوان نسبتی را که همنشینی کلمات در دو زبان باهم برقرار میکنند باهم سنجید و نه میتوان با ترجمه کلمات نویسنده به کلمات نظیر در زبان مقصد سبک نویسنده را به ترجمه انتقال داد. به اعتقاد نویسنده تنها راهی که برای رفع دوگانگی بین سبک نویسنده و سبک مترجم باقی میماند این است که مترجم سبک نویسنده را در زبان خود بازآفرینی کند.
برای این کار مترجم باید ویژگیهای عمده سبک او را شناسایی کرده و ترجمه را به سبکی بنویسد که آن ویژگیها در چارچوب بوطیقا و قابلیتها و محدودیتهای زبان مقصد در متن ترجمه بارز باشد. در چنین حالتی، که مستلزم دانش و خلّاقیت زبانی مترجم است؛ نه «صدای نویسنده» در متن ترجمه گم میشود و نه «صدای مترجم»، بلکه این دو صدا باهم همسو میشوند. نویسنده در پایان نمونههایی از ترجمههای چاپشده نقل میکند تا سه تلقی رایج از سبک را در میان مترجمان ایرانی نشان بدهد و درعینحال به سوءتفاهماتی درباره سبک که به ترجمههای نادرست منجر شده اشاره میکند.
بخش اول – مقدمه
مساله اساسی و ابدی ترجمه،اعم از ادبی و غیرادبی، سبک است. چه در عمل ترجمه، چه در آموزش ترجمه،…
بخش دوم – تعریف سبک
مساله اساسی و ابدی ترجمه،اعم از ادبی و غیرادبی، سبک است. چه در عمل ترجمه، چه در آموزش ترجمه، چه در نقد ترجمه. در عمل ترجمه، چالش بزرگ مترجم این است که بتواند بین متن اصلی و متن ترجمه نوعی تعادل سبکی به وجود بیاورد. چالش بزرگ آموزش ترجمه این است که یاد بدهیم مترجم چگونه سبک نویسنده را بشناسد و بازآفرینی کند. چالش بزرگ نقد ترجمه این است که ببینیم مترجم تا چه حد در بازآفرینی سبک نویسنده موفق بوده است.
بخش سوم – تعادل سبکی یا تعادل ژانری
ه اعتقاد ما تعادل مطلوب میان متن مبدأ و متن مقصد تعادلی است که در بالاترین سطح ممکن بین دو متن برقرار میشود. ازآنجاکه سبک و ژانر در ترجمه در سطح کلان متن تعریف…
بخش چهارم هر سبک در یک نظام زبانی خاص ایجاد و ارزشگذاری میشود.
کیفیت انتخاب مفردات جمله یعنی کلمات و تعبیرات است و عامل دوم، شیوهی ترکیب و همنشینی آنها بر روی زنجیرهی جمله. یکی از ویژگیهای مهم سبک، انسجام و یکدستی آن است…
بخش پنجم
با ترجمهی تحتاللفظی سبک نویسنده منتقل نمیشود.
حال این سؤال پیش میآید که چگونه میتوان سبک نویسنده را به ترجمه «منتقل» کرد. راه سادهای که به ذهن میرسد این است که هر کلمهی نویسنده را به کلمهای نظیر در فارسی ترجمه کنیم. با ذکر یک مثال نشان میدهیم که این راهحل تا چه حد قابل قبول است:
سایر بخشها
اگر مایل هستید خواندن مقاله را ادامه دهید چهار بخش دیگر از آن باقی مانده است. بر روی ادامه ی مطلب کلیک کنید و بقیه ی بخشها را ببینید